Definitie van stress
Stress is een situatie die spanning in het lichaam oproept. In reactie op de stress of onrust, gaat je lichaam chemische stofjes vrijmaken in je lichaam zoals de hormonen cortisol en adrenaline, je hartslag versnelt en je bloeddruk stijgt zodat je lichaam klaar is om in actie te komen.
Die chemische reactie in je lichaam in reactie op stress is goed als je daarna bijvoorbeeld moet vechten of hard moet weglopen. Door de lichamelijke activiteit verdwijnen de stresshormonen weer snel uit je lichaam en je komt weer tot rust. Dat is anders als de stress alleen emotioneel is. Je lichaam raakt de stresshormonen dan veel minder snel kwijt.
Te vaak stress of stress die te lang aanhoudt is ongezond voor je lichaam.
Stresshormonen
Op het moment dat jij stress ervaart, wordt het deel van je hersenen waar de hypothalamus zich bevindt, geactiveerd. Er worden signalen naar je zenuwen en bijnieren gestuurd en die zorgen voor het vrijkomen van hormonen.
Cortisol
Het belangrijkste stresshormoon is cortisol. Cortisol zorgt ervoor dat
- er meer glucose in je bloed komt
- zorgt dat je hersenen glucose kunnen gebruiken
- zorgt ervoor dat minder belangrijke functies van het lichaam tijdelijk op een laag pitje worden gezet.
- vertraagt de voortplantingsorganen en het groeiproces
- beïnvloedt het deel van de hersenen die gaan over angst, motivatie en stemming.
Gevolgen van een te lang verhoogd niveau cortisol
Als je cortisol niveau te lang hoog blijven heeft dat negatieve gevolgen voor je gezondheid in de vorm van :
- gewichtstoename
- hoge bloeddruk
- slecht slapen
- vermoeidheid
- diabetes type 2
- osteoporosis
- geheugenproblemen
- verzwakt immuunsysteem
Adrenaline
Een ander hormoon dat bij stress vrijkomt, is adrenaline. Adrenaline zorgt er razendsnel voor dat:
- je hartslag versnelt
- Je ademhaling versnelt
- de aderen vernauwen zodat er meer bloed naar de spieren gaat
- er komt glucose vrij als brandstof voor de spieren.
- je gaat zweten
Gevolgen van een te lang verhoogd niveau adrenaline
- hoge bloeddruk
- schade aan bloedvaten
- hoofdpijn
- spanning en onrust
- slapeloosheid
- gewichtstoename
Is stress altijd ongezond?
Stress heeft een negatieve lading, maar het hoeft niet altijd ongezond te zijn. Stress is niet persé slecht als je lichamelijk in actie moet komen of als je een deadline moet halen. Het helpt je ook om je hoofd erbij te houden als je in een gevaarlijke situatie verkeerd.
Iedereen ondervindt stress op zijn eigen manier. De ene persoon kan een ervaring als spannend ervaren, terwijl een ander dezelfde ervaring als stressvol kan ervaren. Denk bijvoorbeeld aan vliegen, spreken voor publiek, enz. Overmatig sporten veroorzaakt ook stress in je lichaam en zelfs positieve of leuke dingen als verliefd worden of trouwen, kunnen stressvol zijn.
Hoe lang duurt de stress?
Als de stress niet te lang aanhoudt en weer afneemt als de spannende gebeurtenis voorbij is, is er niks aan de hand. Als je lichaam niet de tijd krijgt om te herstellen of als de stress chronisch wordt, dan kan je lichaam er op den duur schade door ondervinden.
Oorzaken van stress
Je kan stress ervaren als je lichamelijk bedreigd wordt (b.v. door ziekte, ongelukken, geweld) maar je kunt ook stress ondervinden door spannende gebeurtenissen, door zorgen, hevige emoties of door een omgeving waarin je je bevindt, met harde geluiden of in mensenmenigten. Overmatig sporten levert lichamelijke stress op.
Symptomen van stress
Overmatige stress heeft vele oorzaken. Ieder mens reageert er anders op en de symptomen kunnen per persoon verschillen. Toch zijn er wel een aantal algemene symptomen die veel voorkomen bij stress die te vaak voorkomt of te lang duurt.
- problemen met slapen
- minder energie, vermoeidheid
- klachten van de spijsvertering
- te veel eten of juist te weinig eten
- moeite met concentreren
- minder libido
- chronische pijn
Stress verminderen
Als je voelt dat je te veel lijdt onder stress, zul je actief aan de slag gaan om stress te verminderen. Ook als je reden hebt tot zorgen en de oorzaak van stress niet kunt wegnemen, kun je leren om te ontspannen. Je kunt de volgende dingen proberen.
- kijk naar de verhouding inspanning/ontspanning
- word lichamelijk actiever, ga wandelen, fietsen of sporten
- doe ontspanningsoefeningen
- doe ademhalingsoefeningen
- luister naar ontspannende muziek
- ga yoga doen
- ga mediteren
- zoek een leuke hobby
- slaap meer
- kies voeding die stress tegengaat
- drink ontspannende thee met kruiden