Inhoud
- Wat is adrenaline?
- Wat is cortisol?
- Hoeveel is normaal?
- Te veel adrenaline
- Te veel cortisol
- Hoe breng je de stresshormonen in balans?
Cortisol en adrenaline, het zijn allebei hormonen die je lichaam aanmaakt als je stress ervaart. Ze hebben ook allebei hun eigen lichamelijke en geestelijke gevolgen.
Wat is Adrenaline?
Adrenaline is een hormoon dat wordt aangemaakt in je bijnieren. Dat gebeurt razendsnel. Als je schrikt bijvoorbeeld, of als je in een gevaarlijke situatie verkeert.
Adrenaline werkt vooral op het hart en de bloedvaten. Vrijwel direct zorgt de adrenaline ervoor dat je hartslag en ademhaling versnellen, je bloeddruk omhoog gaat en dat er meer bloed naar je spieren gaat zodat je klaar bent om in actie te komen. De zogenaamde vecht-of-vlucht reactie.
Wat is cortisol?
Cortisol is ook een hormoon en wordt eveneens aangemaakt in de bijnieren, maar werkt op een andere manier.
Cortisol werkt wat trager dan adrenaline. Cortisol werkt vooral op de lever, de alvleesklier en de vetcellen. Het zorgt ervoor dat er meer glucose wordt vrijgemaakt en dat je bloedsuikerspiegel wordt verhoogd zodat je spieren beter kunnen functioneren.
Cortisol zorgt er ook voor dat je lichaam zich helemaal kan richten op het afwentelen van het gevaar dat dreigt. Daarom worden functies als groei, de spijsvertering en het immuunsysteem tijdelijk op een laag pitje gezet.
Hoeveel is normaal?
Het is normaal dat je lichaam in stressvolle situaties stresshormonen zoals adrenaline en cortisol aanmaakt. Je lichaam heeft ze nodig om in gevaarlijke en moeilijke situaties goed te kunnen functioneren.
Maar de effecten van deze stresshormonen, vooral die van cortisol blijven nog wel even actief in je lichaam. En, als je lichaam niet de kans krijgt om te ontspannen doordat er telkens nieuwe stress situaties ontstaan, dan blijven de niveaus te hoog.
Lees ook: Wat is stress, oorzaken, uitleg en symptomen
Te veel adrenaline
Adrenaline wordt vooral geproduceerd als een reactie op acute stress. Als de stress afneemt wordt ook de adrenaline productie weer normaal. De effecten van de adrenaline kunnen tot een uur actief blijven.
Maar als de stress vooral geestelijk is en de extra energie die vrijkomt door de adrenaline wordt niet lichamelijk gebruikt wordt, dan kan je er rusteloos en geïrriteerd door raken. Als je te vaak te veel adrenaline aanmaakt kan dat leiden tot klachten als minder goed slapen, nervositeit en hartklachten.
Je lichaam maakt niet alleen adrenaline aan bij accuut gevaar. Ook bij andere situaties die je lichaam als stressvol ervaart, wordt adrenaline aan gemaakt. Bijvoorbeeld bij:
- het kijken naar een spannende film
- het beoefenen van extreme sporten
- te veel denken en piekeren
- harde geluiden
- felle lichten ’s nachts, daarbij horen ook de lichten van je mobiel en laptop.
Te veel cortisol
De hoeveelheid cortisol in je bloed varieert gedurende de dag. Normaal gesproken is het niveau ’s ochtends hoog en wordt dit gedurende de dag minder. Maar in het geval van stress situaties, wordt er extra cortisol aangemaakt.
Ben je lange tijd gestrest dan blijft het niveau hoog en krijgt je lichaam niet te kans om weer in balans te raken. Je immuunsysteem wordt dan op den duur zwakker, je kan vermoeid raken en de kans op stemmingswisselingen, depressie en burnout nemen toe.
Lees hier wat je zelf kan doen om je cortisol te verlagen
Hoe breng je je stresshormonen weer in balans?
Gelukkig kan je zelf het één en ander doen om je lichaam en je hormonen weer in balans te brengen.
- ademhalingsoefeningen
- yoga, tai chi of qigong oefeningen
- mediteren
- gezonde voeding
- je problemen niet op te kroppen
- regelmatig te bewegen
- niet te veel koffie te drinken
- weinig alcohol te drinken
- felle lichten, harde muziek en blauwe schermen te beperken voor je gaat slapen
- voldoende vitamine C en magnesium in te nemen
- veel water te drinken