Je lichaam bestaat voor 70% uit water, en normaal gesproken merk je daar niks van. Je lichaamsvet bestaat voor 50% uit vocht en je spieren voor 75%. Als je lichaam om wat voor reden dan ook meer vocht vasthoudt dan dit percentage, dan spreek je van vocht vasthouden.
Dat vocht hoopt zich vaak op in voeten en handen, met als gevolg dikke enkels en opgezwollen vingers. Je merkt het bijvoorbeeld als je ringen te strak om je vingers zitten of je schoenen opeens knellen. Ook andere lichaamsdelen kunnen opzwellen door extra vocht, ook wel oedeem genoemd. Wallen onder je ogen bijvoorbeeld zijn vaak ook een vorm van het vasthouden van vocht.
Oorzaken van vocht vasthouden
Vocht vasthouden kan tijdelijk zijn of af en toe voorkomen, bijvoorbeeld bij warm weer of na langdurig zitten of staan. Het is meestal een onschuldig kwaaltje maar als het vaak voorkomt of permanent is, kan het ook een symptoom zijn van een onderliggende kwaal.
Dit zijn mogelijke oorzaken van vocht vasthouden:
- Wat je eet en drinkt
- Veel zout in je voeding kan ervoor zorgen dat je lichaam meer vocht vasthoudt. Met name bewerkte voeding en kant-en-klare maaltijden bevatten veel zout.
- Te weinig proteïnen in je dieet kan leiden tot lage niveaus van albumine. Albumine is een proteïne die ervoor zorgt dat vocht in de bloedvaten en organen blijft en niet naar de omliggende weefsels gaat.
- Als je teveel alcohol drinkt, verwijden de bloedvaten, dat heeft gevolgen voor de hoeveelheid vocht en hoe het afgevoerd wordt.
- Te weinig drinken kan ervoor zorgen dat je lichaam meer vocht gaan opslaan en vasthoudt.
- Warm weer
- Bij warm weer, verwijden de bloedvaten en stroomt er meer bloed naar je voeten, handen en gezicht om zo de warmte af te voeren en zo je lichaam koel te houden. Het bloed bevat vocht en als het niet goed afgevoerd wordt, dan kan het vocht zich ophopen.
- Hormonen
- Door hormonale veranderingen, vooral tijdens menstruatie of zwangerschap, kan je meer vocht vasthouden.
- Medicijnen
- Bepaalde medicijnen zoals costicosteroïden en ontstekingsremmers zoals NSAID’s hebben vocht vasthouden als bijwerking.
- Bepaalde ziekten of kwalen
- Ziekten van de nieren, de lever of het hard kunnen er oorzaak van zijn dat je lichaam het vocht niet goed afvoert.
- Ook bij kwalen van de schildklier, zoals Hypothyreoïdie, kan zich vocht ophopen.
- Overgewicht
- Als je te zwaar bent dan kan je lichaamsvet op je bloedvaten en lymfevaten drukken waardoor het vocht niet goed afgevoerd kan worden.
- Je lifestyle
- Lang staan of lang stil zitten, gebrek aan lichamelijke beweging en te weinig drinken kunnen eraan bijdragen dat je lichaam meer vocht vasthoudt.
15 Middeltjes tegen vocht vasthouden
Wat kan je zelf doen tegen vocht vasthouden?
1. Drink meer water
Dat klinkt tegenstrijdig maar het drinken van meer water kan zeker helpen. Dat je lichaam extra vocht vasthoudt kan een reactie zijn van je lichaam als voorzorgsmaatregel als een vocht tekort dreigt. Meer water drinken is dan een oplossing. Niet te veel tegelijk, maar geleidelijk over de dag verspreid. Meer water drinken helpt bijvoorbeeld heel goed als je vocht vasthoudt door PMS (premenstrueel syndroom).
2. Eet minder zout
Natrium of zout zorgt ervoor dat je lichaam meer vocht kan vasthouden. Als je het idee hebt dat je lichaam teveel vocht vasthoudt, eet dan een paar dagen zoutarm en gebruik meer verse kruiden om je eten op smaak te brengen. Voeg geen zout toe en eet geen producten die te veel zout bevatten.
3. Eet minder suikers
Je verwacht het misschien niet maar als je veel suiker en zoetigheid en ongezonde koolhydraten eet, dan zal je bloedsuikerspiegel stijgen. Je lichaam reageert daarop door het aanmaken van meer insuline. Tegelijkertijd zorgt insuline ervoor dat je lichaam meer zout en vocht vasthoudt. Dus suiker en andere geraffineerde koolhydraten dragen daar indirect aan bij.
4. Eet voeding die vocht afdrijft
Er zijn best veel groenten-, kruiden- en fruitsoorten met vochtafdrijvende eigenschappen. Cranberrysap is daar één van. Maar ook rauwe kool, asperge, ananas en peterselie zijn voorbeelden.
Eet knoflook
Knoflook verdient wat extra aandacht als het gaat om vocht afdrijvende eigenschappen. Maar knoflook heeft natuurlijk meer gezondheidsvoordelen. Soms wordt geadviseerd om ’s ochtends op een rauwe knoflookteen te kauwen als je last hebt van overtollig vocht. Is dat je wat al te heftig? Voeg het dan zo vaak mogelijk toe aan je salades, soepen en andere gerechten.
Lees hier meer over groenten en fruit die vocht afdrijven
5. Neem een bad met zuiveringszout
Zuiveringszout of baksoda is een middel dat goed kan helpen als je vocht kwijt wilt. Neem een ontspannend bad met 500 gram zuiveringszout. Dit helpt je lichaam zich te ontdoen van vocht, zout en afvalstoffen. Bovendien is het heerlijk ontspannend. Hetzelfde geldt voor bitterzout of epsomzout en magnesiumzout. Deze hebben vrijwel allemaal hetzelfde effect.
6. Eet meer voeding rijk aan vitamine B6
Vitamine B6 kan helpen (1) om suiker en zetmeel in je lichaam af te breken en helpt bij het afdrijven van vocht. Vooral bij vocht vasthouden dat wordt veroorzaakt door je hormonen (PMS, overgang).
Vitamine B6 komt van nature voor in vlees (met name ham), vis en eieren. In groente en fruit komt het maar in kleine hoeveelheden voor. Bananen, peulvruchten, bloemkool en rozijnen bevatten redelijke hoeveelheden. Je kunt ook een supplement nemen, maar nooit meer dan de maximum ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid).
7. Eet voeding rijk aan kalium
Het mineraal kalium speelt een belangrijke rol bij de vochthuishouding van je lichaam.
Kalium lijkt op twee manieren het vasthouden van vocht te verminderen. Door voldoende kalium neemt het gehalte natrium (zout) af en neemt de urine productie toe (2).
Voeding rijk aan kalium zijn bijvoorbeeld spinazie, paprika’s, bananen, appels, sinaasappels, bramen, frambozen, perziken en aardbeien.
8. Eet meer voeding rijk aan magnesium
Magnesium is net als kalium een belangrijk mineraal. Het speelt een rol bij de vochthuishouding in het lichaam. Vooral bij PMS zoals blijkt uit onderzoek (4).
Voorbeelden van voeding die rijk is aan magnesium zijn bijvoorbeeld pure chocolade, noten en groene bladgroenten.
9. Drink water met appelazijn of citroensap
Drink twee maal per dag een glas water met 1-2 theelepels appelazijn of het versgeperste sap van een halve citroen. Dit helpt om de zuurgraad van het lichaam goed in balans te houden en voorkomt dat je lichaam vocht gaat vasthouden. Bovendien zijn beiden rijk aan kalium.
10. Drink kruidenthee die vocht afdrijft
Kruidenthee drinken is ook een goed middel dat je kan helpen om vocht en afvalstoffen af te drijven. Drink daarvoor brandnetelthee of paardenbloementhee, meidoornthee of rozemarijn thee. Ook venkelthee, groene thee en muntthee kunnen helpen.
11. Benen omhoog
Lang stil zitten is nooit goed, en zeker niet als je vocht vasthoudt. Als je zit, doe dan als het even kan je benen omhoog en als je ligt of slaapt leg dan een kussen onder je benen of zet het onderste deel van het bed omhoog zodat het vocht minder makkelijk naar beneden zakt. Ook een kwartiertje op je rug liggen, met de benen omhoog tegen de muur wil wel eens goed helpen.
Tip: Ook steunkousen stimuleren de bloedsomloop en dragen bij aan het afvoeren van vocht.
12. Koude kompressen
Koel gezwollen delen van je lichaam met ijs of koele kompressen bij vocht vasthouden. Doe ijsblokjes in een zak en wikkel ze in een handdoek en leg ze op je te koelen lichaamsdeel. Dit helpt om je gezwollen lichaamsdelen weer terug te brengen tot de normale proporties.
13. Blijf bewegen
Bewegen is een prima manier om vocht te laten verdwijnen. Kies voor rustige vormen van bewegen zoals wandelen, joggen, fietsen of tennissen. Span je net zoveel in dat je wat gaat zweten. Op die manier voer je vocht, zout en afvalstoffen op een natuurlijke manier af.
Makkelijk om in beweging te blijven….de mini trampoline
14. Afvallen
Ben je te zwaar of heb je overgewicht, dan kan afvallen helpen. Als je te zwaar bent, dan kan je meer vocht vasthouden voor doordat een er meer gewicht op de bloedvaten en lymfevaten drukt. Het kost je lichaam dan meer moeite om het bloed en vocht naar boven te pompen. Als dat niet goed lukt, hou je meer vocht vast.
15. Neem niet te veel drop of zoethoutthee
Drop bevat zout en zout houdt vocht vast. Zoete drop bevat trouwens nog meer zout dan zoute drop. Maar er is meer. Het stofje dat drop zijn typische dropsmaak geeft is zoethout of glycyrrhizine. Als je er veel en vaak van eet of drinkt dan zorgt het voor hogere niveaus cortisol in je lichaam. Hierdoor kan je bloeddruk stijgen en kan je meer vocht vasthouden. Bepaalde hoestsnoepjes, hoestdrank, kauwgom en theesoorten bevatten ook zoethout.
Niet doen
Nog een paar dingen die je beter niet kan doen om de kans op vocht vasthouden te verminderen:
- te veel alcohol drinken
- roken
- te veel koffie drinken en andere cafeïne houdende voedingsmiddelen gebruiken (chocolade, cola, enz.)
- te strakke kleding dragen
- de hele dag op je stoel zitten