Meng de Creoolse en Hindoestaanse keuken met een snufje Chinees en Afrikaans, garneer het geheel met een toefje Javaans en je hebt de kleurrijke, spannende Surinaamse keuken.

Moksie alesie, Pinda bravoe, Bojo met kokos en cassave, Losie doksie… de keuken van Swietie Sranang is een smeltkroes van de beste gerechten uit de hele wereld. Voor een complete Surinaamse maaltijd moet je de tijd nemen, want het is best een bewerkelijke keuken. Geen liflafjes, maar meerdere gerechten bij elkaar die bereid worden met een groot aantal kruiden, specerijen, gepekelde producten en andere ingrediënten. Surinamers zijn ware kunstenaars in de dosering daarvan en koken op gevoel. Altijd extra, zodat familie en onverwachte gasten kunnen aanschuiven. En minstens twee keer per dag een warme maaltijd, vaak drie keer want ook het ontbijt is vaak warm, met roti of rijst.

Bij een Surinaamse maaltijd gaat het er informeel aan toe. De warme maaltijd hoeft niet persé op zijn Hollands om zes uur op tafel te staan. Gerechten vallen niet onder de noemer ‘voor- of nagerecht’; snacks en lekkernijen worden meestal tussendoor gegeten. Dat was al zo voordat ‘grazing’ (allerlei hapjes eten eten wanneer je maar trek hebt) een trend werd in Europa. Lekker eten en genieten staat centraal en in de Surinaamse keuken betekent dat kwaliteit maar ook kwantiteit. Niet voor niets geldt voor Surinamers wat lekker eten betreft de uitdrukking ‘Als de maag vol is, is het hart gelukkig’. Met de exotische geuren uit de keuken van onze Surinaamse huisbaas S. waanden mijn huisgenoot en ik ons jarenlang in Paramaribo. En tijdens de dagenlange bruiloftsfeesten waarvoor we werden uitgenodigd keken we verbijsterd naar de enorme hoeveelheden Roti, Pom, Herie herie, Pasteien, Petjil en zoete lekkernijen.

Wat drink je bij Surinaamse gerechten?

Populaire dranken zijn Orgeade, dat smaakt naar vloeibare marsepein; het non-alcoholische Gemberbier surinamflavour.blogspot.com, de zachtroze kokosdrank Dawet of het lokaal gebrouwde Parbobier en Sopi (sterke drank).

Pèpèsan van witwittie (Javaans gerecht)

• 800 g witwittie (wijting), of een andere soort witvis
• 1 bananenblad
• 1 tl zout
• 1 flinke ui, fijngesnipperd
• 2 teentjes knoflook, fijngehakt
• versgemalen zwarte peper
• 2 flinke kemirienootjes, geroosterd
• 1 stengel sereh, in zeer kleine stukjes gesneden
• 1 takje bladselderij, fijngesneden
• 1 el limoensap
• 1 el olijfolie

Maak de vissen schoon; doe dit op je eigen wijze. Haal in elk geval de ingewanden en de meeste schubben weg, maar je kunt dit ook in de winkel of aan de kraam laten doen. Dep het meeste water weg. Maak van alle andere ingrediënten een geurig papje in de vijzel. Wrijf de vissen er stevig mee in en vergeet de binnenkanten niet!

Wikkel de witwitties in bananenblad. Als je dat niet kunt krijgen kun je ook aluminiumfolie gebruiken. Verhit de warmtebron: je kunt de visjes traditioneel roosteren boven houtskool (barbecue), of ze roosteren in de oven op grillstand.

Rooster de visjes in ongeveer een half uurtje gaar. Maak dan de verpakking aan de bovenkant open en rooster ze nog een kwartiertje na. Je kunt witwitties erg lekker combineren met rijst. Geef er amsoi of paksoi bij, geroerbakt.

Pom (een zeer oud, Creools gerecht)

• 200 g gepekeld rundvlees (eventueel)
• 1000 g kip, of 1000 g kippenpootjes
• ½ tl nootmuskaat
• peper en zout
• 250 g roomboter
• 3 uien, gensneden
• 3 grote tomaten, in grove stukken gesneden
• 4 bouillonblokjes (kip)
• 3 dl water
• 6 takjes peterselie, fijngehakt
• 6 takjes bladselderij, fijngehakt
• 1500 g tajer (geraspte tajerwortel, uit de diepvries)
• het sap van 2 grote sinaasappels
• het sap van 3 limoenen
• 2-3 el suiker

Leg het gepekelde rundvlees (als je dat gebruikt) een paar uur in een kom met koud water om het wat te ontzouten. Daarna snijd je de kip in stukken en die wrijf je stevig in met een mengsel van nootmuskaat, peper en zout.

Snijd het gepekelde rundvlees in stukjes. Braad de kip in een braadpan met dikke bodem om en om aan, in 230 g van de roomboter. Voeg meteen daarna de uien, tomaten, bouillonblokjes, peterselie, selderij en het water toe (en het gepekelde rundvlees). Je laat alles nu rustig braden, zeg maar 10 minuten, op een matig hoog vuur. Vergeet niet ondertussen de oven voor te verwarmen op 175ºC.

Als de bouillonblokjes goed zijn opgelost, kan je verder gaan met het bereiden van de kip voor de pom. Je brengt de tajer op smaak met het sap van de sinaasappels en limoenen, de suiker en een grote schep jus van de kip. Schep de helft van het tajermengsel in een ovenschaal. Spreid dit mooi uit en verdeel de kipstukken erover.

De kip bedek je weer met de andere helft van de tajer – ook goed verdeeld. Nu schep je de rest van de kippenjus erover. Het stukje roomboter dat je over hebt, snijd je in schijfjes en die leg je over de pom. Zet de pom 1,5 uur in de oven. Als het goed is, is het kippenvlees van binnen prachtig goudgeel als je het opensnijdt.   

Bhoedjal gos

• 4 el olijfolie
• 1 flinke ui, fijngesnipperd
• 2 teentjes knoflook, fijngehakt
• 1 groen madame Jeanette, in zeer dunne ringetjes, zonder de pitjes
• ½ el kerrie, mild
• ½ el kerrie, scherp
• 450 g biefstuk (of ossenhaas of rib eye), in stukken gesneden
• 1 (vlees)tomaat, in kleine stukjes gesneden
• 1½ el bladselderij, fijngehakt
• ½ tl zout

Verhit de olie in een grote braadpan met dikke bodem. Voeg de ui, het knoflook en de peper toe. Roer goed door tot de ui gaat kleuren. Je kunt er nu de twee soorten kerrie doorheen roeren. Zodra de geuren loskomen, kun je het vlees toevoegen. Leg de stukjes niet allemaal tegelijk in de pan, zodat de olie niet teveel afkoelt.

Roerbak de stukken vlees op een hoog vuur. Een of twee minuten is goed genoeg. Zet het vuur lager en voeg de tomaat toe en de selderij. Strooi het zout erover. Roer alles goed door. Als je het vlees niet door en door gaar wilt hebben is je gerecht nu klaar. Anders moet je het vlees nog een paar minuten laten doorwarmen.

Surinaamse pindasoep

• 250 g kipfilet, in blokjes
• 1 el zonnebloemolie
• peper & zout
• 2-3 tenen knoflook
• 1 ui, in partjes
• 1 rode peper, zonder zaad en in dunne ringetjes
• 1 el kerrie massala
• 3 el pindakaas
• 1 grote aardappel, geschild en in blokjes gesneden
• 750 ml kippenbouillon
• 1 rode paprika, in reepjes
• 100 g kousenband of sperziebonen, gehalveerd
• 25 g geroosterde pinda’s, gehakt

Verhit de olie in een grote braadpan en bak de kipstukken kort rondom. Bak knoflook, ui, peperringetjes en kerrie massala 3 minuten mee en breng op smaak met peper en zout. Roer de pindakaas en de bouillon erdoor en pureer de soep desgewenst.

Voeg de aardappelblokjes toe en breng de soep aan de kook, laat dit 15 minuten zacht koken. Voeg de paprika en kousenband of sperziebonen toe en kook die nog 10 minuten mee. Proef en breng op smaak met peper en zout. Strooi de geroosterde pinda’s voor het serveren over de soep. Lekker met roti of Turks brood.