En ik altijd maar denken dat jam maken een heel gedoe is.
Potten steriliseren, fruit schoonmaken, wassen snijden, koken en bergen suiker toevoegen en dan maar hopen dat het een beetje een dikke jam wordt. Maar echt, het valt allemaal reuze mee.
Dat ik van iemand een tas vol rabarber kreeg, was de aanleiding om toch maar eens te proberen om zelf jam te maken. Wat lege jam- en weckpotten bij elkaar gezocht en me verdiept in de pectine of geleisuiker.
Fruit bevat zelf pectine
Pectine is een natuurlijke stof die nodig is om het fruit te binden. Fruit bevat van zichzelf ook al wat pectine, maar meestal niet voldoende om er jam van te maken. Je kunt zelf pectine maken uit fruit, hier zie je hoe. Jam zonder toegevoegde pectine zou vaak te dun blijven. Sommig fruit bevat van zichzelf meer pectine dan andere soorten.
Veel pectine
Appels, citroenen, sinaasappels, pruimen, rode en zwarte bessen
Matig pectine
Bosbessen, abrikozen, bramen, frambozen en druiven
Weinig pectine
Aardbeien, ananas, mango, kiwi, banaan, blauwe bessen, nectarine, peer, perzik en rabarber – bevatten weinig pectine
Stevige jam
Een houdbare, stevige, gebonden gelei-achtige jam krijg je door pectine, suiker en zuur toe te voegen.
Citroenzuur werkt als een natuurlijk conserveringsmiddel en bevat veel pectine.
Suiker maakt de jam dik, zoet en houdbaar.
Pectine zorgt voor binding en geleert.
Hoe minder pectine het fruit bevat hoe meer je moet toevoegen om een wat ‘gebonden’ jam te krijgen. Of je combineert een fruitsoort met veel pectine, met een soort met weinig pectine. Bij appels hoef je dus minder suiker en pectine toe te voegen.
Zo maak je suikervrije jam
Op deze site vond ik een voorbeeld van jam zonder suiker. De jam wordt gezoet met appeldiksap en er wordt agar-agar gebruikt als bindmiddel.
Je kunt jam ook binden door chiazaad toe te voegen. Een voorbeeld recept vind je hier.
Geleisuiker speciaal voor halfzoete jam
Je kunt pectine los kopen of kiezen voor geleisuiker. Geleisuiker bevat suiker, pectine en citroenzuur. Ik heb gekozen voor de geleisuiker speciaal (van Van Gilse) omdat deze minder zoet is. Er zit 500 gram geleisuiker in een pak en dat is goed voor 1250 gram fruit. Ook de beschrijving op het pak dat het bedoeld was voor het maken van halfzoete jam sprak me wel aan.
In ouderwetse recepten wordt veel meer suiker gebruikt. Van 750 – 1000 gram voor een kilo fruit.
Schone potten
Op de verpakking van de geleisuiker staat dat het wassen van de potten in de afwasmachine (op een heet programma) voldoende is. Wel zo makkelijk.
Anders kan je de potten (en deksel en rubber ringen) een kwartier koken in een pan water. Zet ze daarna op zijn kop op een schone doek tot gebruik.
Je kan sommige potten ook steriliseren in de oven op 150 graden C. De pot moet daar wel geschikt voor zijn. De rubber ringen kunnen niet in de oven.
Recept rabarberjam met sinaasappel en blauwe bes
De blauwe bessen heb ik vooral toegevoegd voor een mooie rode kleur.
- 1150 gram rabarber
- 100 gram blauwe bes (diepvries)
- sap van 1 sinaasappel
- 500 gram geleisuiker speciaal
Was en snijd de rabarber in stukken. Voeg het sap van de sinaasappel toe en breng het aan de kook. Laat 10 minuten zachtjes koken tot de rabarber zacht is. Voeg de (diepvries)bessen toe en kook nog een minuutje door. Voeg de geleisuiker toe en laat nog 3 minuten doorkoken.
Schenk de jam in de potten en sluit ze af. Potten zonder rubber ring zet je het beste even op zijn kop.
Je kunt de jam een jaar op een koele en donkere plaats bewaren. Na het openen is de jam beperkt houdbaar en bewaar je het het beste in de koelkast.