Afvallen en gewichtsverlies wordt over het algemeen gezien als iets gezonds. Maar vaak is het gewichtsverlies niet blijvend. Je kan dan in een patroon terechtkomen van telkens weer afvallen en aankomen, het jojo-effect.
Wat is het jojo-effect?
Als je wilt afvallen, dan wil je graag zo snel mogelijk resultaat zien. Het is dan heel verleidelijk om een crash-dieet te gaan volgen waarbij je heel weinig eet en snel afvalt.
Je kan van een jojo effect spreken als je overgewicht hebt, snel gaat afvallen door een streng dieet te volgen, daardoor een paar kilo’s afvalt, dan stopt met het dieet, en weer terugvalt in je oude eetpatroon (meestal te veel en te vet). Daardoor kom je het verloren gewicht en misschien zelfs meer, weer aan. Het resultaat is dat je zelfs meer weegt dan voordat je aan het dieet avontuur begon.
Na enige tijd doe je weer een poging om af te vallen en volg je hetzelfde of een ander dieet. Als deze poging weer mislukt, loop je de kans dat je steeds sneller weer aankomt en je steeds zwaarder wordt. Het jojo-effect is niet gezond voor je lichaam. Het kan op den duur de kans op diabetes, hoge bloeddruk vergroten.
Vicieuze cirkel van het jojo-effect
Wat gebeurt er in het lichaam als het in een cirkel terecht komt van afvallen, aankomen, afvallen enz. Iedere keer dat je afvalt zal je BMR nog lager worden en nog minder energie verbranden. Je stopt en gaat weer meer eten, en je lichaam zet alle energie die het niet verbrandt om in vet.
Je kan dan zwaarder worden dan je ooit was. Bij iedere jojo cyclus zal het vermogen van je lichaam om vet te verbranden afnemen en steeds zuiniger met de energie omgaan, totdat je een niveau bereikt dat afvallen praktisch onmogelijk wordt.
Basaal metabolisme
Je basale metabolisme (BMR), is het aantal calorieën dat je lichaam verbrandt als het in rust is. Als je afvalt, gaat je lichaam in de overlevingsstand. Je lichaam gaat zo economisch mogelijk om met de calorieën die het binnenkrijgt.
Je hormonen die je gevoel van honger en verzadiging regelen, passen zich minder snel aan. Je eetlust kan het je moeilijk maken om op gewicht te blijven als je eenmaal bent afgevallen.
Hoe stop je het jojo-effect?
Gelukkig zijn er manieren om blijvend af te vallen en het jojo-effect te stoppen. Zet snel afvallen door tijdelijk heel weinig te eten uit je hoofd. Als je lichaam er jaren over heeft gedaan om aan te komen, kan je niet verwachten dat je het in een paar maanden kwijt raakt. Zie afvallen als een geleidelijk en langdurig proces. Zo pak je het aan:
- Volg een gezond dieet en volg bijvoorbeeld de richtlijnen van een Mediterraan dieet of Dash dieet.
- Schrap suiker en bewerkte voeding zoveel mogelijk uit je voedingspatroon.
- Drink een glas water voor elke maaltijd
- Eet meer groenten. Als je je maag vult met groenten, wordt de behoefte om zetmeelrijke producten en vlees kleiner.
- Ga meer bewegen
Waarom bewegen belangrijk is
Door je eetgewoonten aan te passen en een verstandig en vooral gezond dieet te volgen in combinatie met lichaamsbeweging, zal je uiteindelijk beginnen met afvallen. Het kan langer duren voordat je gewicht gaat verliezen als je een jojo-er bent geweest, maar de lichaamsbeweging zal je verminderde BMR compenseren en . Dat is de reden dat naast een verstandig dieet gehamerd wordt op lichaamsbeweging. Je zult alleen iets geduldiger moeten zijn en langzaam moeten afvallen.
Blijvend gewichtsverlies
Was je een jojo-er en wil je niet weer aankomen, dan zal je deze gezonde voedingsgewoonten en lichaamsbeweging moeten volhouden voor de rest van je leven.
Voorkomen is dus beter!