Een mangatwacht bewaakt de veiligheid, wanneer personen werkzaamheden verrichten in een nauwe, niet geventileerde ruimte met slechts één uitgang. Hiervoor heeft de mangatwacht een speciale opleiding gevolgd en krijgt hij ieder jaar opnieuw, na een opfriscursus, een certificaat. De mangatwacht, ook wel buitenwacht genoemd, beslist wanneer personeel de ruimte mag betreden. Vervolgens wacht hij tot de werkzaamheden zijn uitgevoerd, waarna hij als laatste weg gaat.
Wat is een mangat?
Een mangat is een opening, die net groot genoeg is, om een persoon door te laten. Zo kan een besloten ruimte bereikt worden, om daar een inspectie of onderhoud uit te voeren. Mangaten zijn o.a. te vinden bij opslagtanks, tankwagens, rioleringsstelsels, reactieketels en kruipruimten. Een mangat wordt vaak afgesloten met een luik en mag niet zonder toestemming van een verantwoordelijk leidinggevende betreden worden. De ruimte achter een mangat is vaak lastig te betreden, vrij donker en moeilijk of niet te ventileren: wanneer een noodsituatie ontstaat, maken deze factoren het reddingswerk gecompliceerd.
Het belang van het inzetten van een mangatwacht
In de Arbowet is bepaald, dat u verplicht bent een mangatwacht in te zetten bij werkzaamheden in besloten ruimtes, omdat er risico’s aan verbonden zijn. In de afgesloten ruimte achter een mangat kan er sprake zijn van een te laag zuurstofpercentage (dit moet minimaal 21% van het totale luchtmengsel zijn) of de aanwezigheid van gevaarlijke, brandbare en/of explosieve stoffen. Hierdoor kan het leven van werknemers, die de ruimte betreden, in gevaar komen.
In de Risico Inventarisatie en Evaluatie van een bedrijf moet opgenomen worden hoe risico’s m.b.t. werken achter een mangat weggenomen, beperkt en beheerst kunnen worden. In de praktijk betekent dit, dat vóór een werknemer in een besloten ruimte aan het werk gaat, hij eerst toestemming moet vragen aan een verantwoordelijk leidinggevende. Daarnaast is vaak een werkvergunning vereist, waarin alle veiligheidsregels, voor zowel diegenen die aan het werk gaan als voor de mangatwacht, zijn vastgelegd.
Wat doet een mangatwacht?
De taken van een mangatwacht zijn divers en gericht op het voorkomen van onveilige situaties. Zijn verantwoordelijkheden zijn mede afhankelijk van de werksituatie; alle factoren waar rekening mee gehouden moet worden, staan nauwkeurig vermeld op de werkinstructie en -vergunning.
De belangrijkste taak van een mangatwacht is zorg dragen voor de veiligheid van het personeel dat in de besloten ruimte werkt en die van hemzelf. Hiervoor is goede communicatie tussen mangatwacht en werknemers van het grootste belang. Dit kan via een portofoon, maar ook door middel van bijvoorbeeld een veiligheidstouw. De mangatwacht onderhoudt, indien nodig, ook de communicatie met de hulpdiensten.
Een mangatwacht:
- controleert, voordat andere mensen er naar binnen mogen, een besloten ruimte op de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen;
- controleert, of iedereen die de ruimte betreedt, voldoet aan alle gestelde veiligheidsmaatregelen, zoals het dragen van beschermende kleding;
- controleert de papieren van personen die de ruimte betreden;
- mag niet bij het mangat vandaan gaan;
- mag, tijdens de werkzaamheden, de ruimte achter het mangat niet betreden;
- waakt over de veiligheid van de mensen die aan het werk zijn;
- helpt bij noodsituaties en neemt bij calamiteiten z.s.m. contact op met de functionaris die verantwoordelijk is voor de uitvoering van het calamiteitenplan.